Tru, tvil og latter hjå tv-pastoren

Gullrekkja vart bytta ut med åndeleg føde i Hemsedal fredag.

Mange har kanskje fått med seg tv-programma med Egil Svartdahl. Pastoren som har både alvor, innsikt og humor med seg på vegen, og deler ut etter kvart som det trengst. Han er munnrapp, smart og profesjonell. Og vant til å møte menneske i alle moglege situasjonar og snakke om tru og tvil. Fredagskvelden var det hemsedølen som var gjester i studioet hans.

Heile helga

Kultursalen i kommunehuset i Hemsedal var stappfull av folk som ville få med seg fyrste bit av Svartdahl-helga. TV-pastoren var nemleg i fjellbygda heile helga. Med program til og med sundagen. Fredag var det «gjester i studio» med tema tro og tvil og underhaldning av Hemsedalskoret. Laurdag ettermiddag var det seminar i kyrkjestugu med temaet «Reisen heim», om mellom anna trushistoria vår. Seinare på kvelden vitja Svartdahl bedehuset med teamet «Kven trur du at du er?», om sjølvbilete, gudsbilete og identitet. Sundag deltok han på «Sundag for Alle» på kyrkjestugu. No med tema «om å følgje Jesus». Det er «Søndag for Alle»-komiteen, i regi av Kyrkja, Normisjon og KRIK Høyfjellsenter, som arrangerer Svartdahl-helga.

– Me har lenge prøvd å få han til Hemsedal. No endeleg lykkast det, seier vert på KRIK, Gudmund Juliebø.

Munnrapp

– Eg har berre fått nokre stikkord om gjestene som skal sitje i sofaen her. De i salen kjenner dei mykje betre enn meg, smiler Svartdahl. Og om Svartdahl er munnrapp, er fyrste gjest i sofaen på scena fredagskvelden likeins. Hemsedøl Ola «Fix» Lien veit å svare for seg.

– Du måtte vere draumemannen til dama mi. Ho skulle nemleg ønskt seg ein slik handyman. Eg er nemleg ikkje ein handymann, eg er meir åndsarbeidar, smiler Svartdahl.

– Ja no slit eg med same kona framleis eg då, svara Lien kjapt.

– Eg har høyrd at du slutta i KrFU for det var så lite dans der, seier Svartdahl.

– Nå ja. Det var vel noko tid imellom der, seier Lien.

– Men du var med i KrFU?

– Ja, han Aslak spurde om eg ville vere med, svara Lien til humrande latter frå salen. Likeins fortalde han gjerne at sjølv om han var meir aktiv kyrkjegjengar før, har han framleis barnetrua. Sjølv om han hadde Karsten Isacksen i seksualundervisning.

– Du har kanskje mange barn du då?, ler Svartdahl.

– Tre som eg betaler på, kom det kontant frå Lien, som og fortalde at han hadde stått opp frå dei døde. Då bestefar hans døydde, vart det litt rot og «eg hamna i feil skuff» som Lien uttala. Det synte seg då han skulle stemme ved valet – at han ikkje lenger stod i manntalet. Han hadde vore erklært død – i staden for bestefaren. Samtala mellom desse to på scena vekte latter og glede. Innimellom kom dei meir alvorlege spørsmåla om tru og tvil.

Det totalitære

Nestemann opp til Svartdahl var kiropraktor Arne Marius Gulseth. Med bakgrunn frå både kamptrening, forsvaret og ein kristen gruppe i England, kunne han gje balanserte blikk på trua si. Kva han tykkjer er å gå for langt i forhold til eigne tankar og vurderingar. Mellom anna det å stå imot tankar som den religiøse gruppa ein tilhører har.

– Noko var svært provoserande. Det totalitære og dikterande gjorde meg skeptisk, fortel han.

– Er du skeptisk til kyrkja og fellesskapet i dag?

– Nei, men eg er skeptisk til kva som skjer om dei trekkjer til seg sårbare menneske. Barnetrua mi har eg framleis, påpeikte han.

Trua endrar seg

Mottaksleiar Gry Herland var tredjemann i sofaen. Ho hadde grua seg litt på førehand.

– Eg tenkte at det er lurt å kome seg litt ut av komfortsonen då eg sa ja, men i ettertid har eg tenkt at det å tru er veldig privat. Det er vorte endå meir privat etter at eg begynte å jobbe på asylmottak, og no skal eg blottstille meg her, svarte ho ærleg etter å ha sett seg i sofaen i lag med Lien og Gulseth. Men, som Svartdahl antyda, ein inadvendt bergensar finst ikkje. Det fortel kanskje historia om då Gry som lita spurte kvifor Gud måtte vere ein han – og ikkje ei ho.

– Eg fekk ingen gode svar. Tryggleiken i barnetrua har endra seg. Eg har meir undring og færre faste svar no enn eg hadde som ung jente. Eg lurar mellom anna på om me har einerett på sanninga. Er det berre éin Gud? Og så er det så mykje faen ... laga av religionar, seier Herland.

– Vart trua personleg? Bad du?, spør Svartdahl.

– Til opp i tenåra bad eg regelmessig. Og når livet testar deg på forskjellig vis, tyr ein til bøn. Då treng ein noko større enn seg sjølv som kan vere ein støtte og styrke, svarar ho.

– Kor er du nærmast Gud?

– Eg får godkjensle i kyrkja, men dei største opplevingane i naturen. Når eg sit på ein fjelltopp. Det er mi kyrkje, smiler ho.

Kven er nokon?

24 årige Hanne Kristin Mythe sluttar seg til dei modige og ærlege gjestane i sofaen til Svartdahl. Ho fortel om opplevingar som har styrka hennar gudstru. Om tvil som faktisk har gjort henne i stand til å bidra i organisasjonen A21 som arbeider for å gjere samfunnet meir rettferdig.

Etter eit besøk i ein konsentrasjonsleir var ho sint på Gud. Korleis kunne noko slikt som dette skje?

– Og så kjende eg at Gud stilte same spørsmålet til meg. Korleis kan eg tillate alt eg ser? Korleis kan eg sjå ein anna veg? Det er 25 millionar slaver i verda i dag. Eg bad om at nokon må gjere noko. Men kven er nokon? Eg fann ut at det er meg, fortel Mythe.

Innimellom alvor, tru og tvil, var det latter og glede frå både sal og scene. Svartdahl spurte gjestene sine om mykje og mangt. Om Jesus, om religiøse augneblink. Om kva som er etter døden. Gulseth gav kanskje det klokaste svaret på det siste: – Eg meiner Gud er meir ei kjensle enn berre mannen i boka. Og om den kjensla er på andre sida. Ja då kan eg ta det med ro, svara han.